| Abstract | Antisocijalni poremećaj ličnosti spada u „cluster B“ poremećaje ličnosti. Karakteriziran je kriminalnim ponašanjem, egocentrizmom, deficitom empatije, manipulativnošću i dezinhibicijom, a obrazac ponašanja je stabilan tijekom vremena. Radi se o takvom poremećaju ličnosti koji, osim što je značajan problem za oboljelog pojedinca i njegovu užu okolinu, predstavlja i važan socijalni problem. Prevalencija nije zanemariva – 2 do 4 % u općoj populaciji, a praćen je nezaposlenošću, psihičkim i somatskim komorbiditetima i niskim životnim standardom. Psihopatiju je kao dijagnozu u psihijatriju uveo Cleckley još 1941. na temelju vlastitog kliničkog iskustva, a prvi dijagnostički alat je osmislio Robert Hare u obliku ček-liste za psihopate. Danas se koristi njena revidirana verzija iz 1991. godine. Karakteristike psihopatije se dijele na dva faktora. Prvi predstavlja afektivno-interpersonalnu dimenziju koja se odnosi na šarm, grandioznost, površan afekt, patološko laganje i nedostatak empatije. Drugi faktor psihopatije je socijalno-devijantna dimenzija koja zapravo nalikuje antisocijalnom poremećaju ličnosti: parazitski i kriminalni stil života te impulzivnost. Općenito se smatra da postoji takozvani kontinuum narcističnog spektra unutar kojeg se karakteristike ličnosti od malignog narcizma, preko različitih stupnjeva antisocijalnog i psihopatskog ponašanja do punog oblika antisocijalnog poremećaja ličnosti i psihopatije, promatraju kao različiti stupnjevi jednog te istog poremećaja ličnosti. Liječenje pacijenata s ovakvim crtama ličnosti je dugotrajno, sporo i sa, do sada, skromnim napretkom. Koristi se pretežno metoda razvijanja mentalizacije kroz terapijski savez i korektivno iskustvo. Jedino što preostaje kako bi se postigao dodatni uspjeh i razumijevanje je provođenje daljnjih istraživanja, evaluacija dosadašnjeg rada i angažiranje ne samo medicine već i ostalih segmenata društva – pravosudnih tijela i socijalnih službi. |
| Abstract (english) | Antisocial personality disorder is classified in “cluster B“. Characteristics of this personality disorder are criminally deviant behavior, egocentrism, empathy deficit, manipulative behavior, and disinhibition. These characteristic behaviors are a long-term pattern of individual's functioning. The prevalence of antisocial personality disorder is 2 to 4 %, and many comorbidities (psychic and somatic) make it very important for the patient alone, but also for the society. In 1941, based on his clinical observations, Cleckley came up with the term of psychopathy. Later, Robert Hare made the first diagnostic tool used to rate an individual's psychopatic or antisocial tendencies. Nowaday, Psyhcopathy Checklist – Revised is used for these purposes. Characteristics of psychopathy are divided in two factors. First deals with affective component of individual's character and includes charm, pathological lying, and empathy deficit. Second factor deals with behavioral component of psychopathy and includes impulsiveness and criminally deviant behavior. It is considered that antisocial personality disorder, psychopathy, and narcissism are all together a part of the Narcissistic continuum. They are considered as different presentations of very similar personality disorders which can't be strictly separated. Treatnig these patients is considered to be complicated, long-term, and with high failure rates. Up to now, the best treatment method has been encouraging the development of mentalization. To acomplish further progress in treating antisocial personality disorder and psychopathy, it is necessary to conduct more research, reassess previous work, and engage not only medicine, but also judicial institutions and social services. |
