| Abstract | Više od 90% samoubojstava počine osobe s dijagnosticiranim psihičkim poremećajem, od kojih najveći udio zauzima depresija. Suicidi osoba koje nisu psihijatrijski pacijenti rijetko su istraživana, a ozbiljna tema. Ovaj rad nastoji objasniti kako dolazi do suicidalnih događaja u takvim slučajevima. Samoubojstvo je rezultat složene interakcije raznih fenomena. Predstavljeni su utvrđeni čimbenici rizika za suicid, kao i modeli suicidalnog ponašanja te dosadašnje spoznaje o biološkoj podlozi suicidalnosti. Posebno je naglašena i razrađena uloga dimenzija ličnosti, ponajprije narcističkih crta, impulzivnosti i perfekcionizma. Najviše pozornosti pridano je sramu, važnom faktoru u razvoju suicidalnog ponašanja. Sram, koji je reakcija na novonastalu vlastitu inferiornu poziciju, često ostaje skriven u nesvjesnom i, prisutan u ekscesivnoj mjeri, potiče pojavu brojnih negativnih emocija povezanih sa suicidalnošću kao što su depresivnost, tjeskoba, agresija, ljutnja i psihička bol. Kod osoba s izraženim narcističkim crtama ličnosti sram nanosi snažnu narcističku povredu, uzrokujući narcistički bijes, koji osobito u kombinaciji s impulzivnošću može rezultirati suicidom. Patološki sram predisponira za suicid. Tekst se dotiče i poremećaja ličnosti, koji se donedavno nisu smatrali psihijatrijskim poremećajima u užem smislu, a osobe koje pate od njih pod većim su rizikom za počinjenje suicida, no često za života ne budu prepoznate kao psihijatrijski pacijenti te bez adekvatne dijagnoze ne dobivaju ni odgovarajuću pomoć. Na koncu, dani su svijetli primjeri mogućnosti uspješne intervencije u prevenciji suicida. |
| Abstract (english) | Over 90% of suicides are committed by people diagnosed with a mental disorder, depression being the most common. Suicides in people who are not psychiatric patients are a serious subject but have been poorly studied. This graduate thesis seeks to explain occurrence of suicidal events in such cases. Suicide arises from complex interactions between various phenomena. The paper presents established risk factors for suicide, suicidal behaviour models as well as present knowledge of biological basis of suicidality. The role of personality traits, especially narcissistic traits, impulsivity and perfectionism is discussed and strongly emphasised. Shame is attended to with close attention and stressed as an important factor in development of suicidal behaviour. Occurring as a reaction to an unexpected event provoking feelings of inferiority, shame often remains hidden in the unconscious and induces numerous negative emotions such as depressiveness, anxiety, aggression, anger and psychache. Shame inflicts a severe narcissistic injury on people with highly expressed narcissistic traits, causing narcissistic rage which can lead to suicide, particularly when combined with impulsivity. Pathological shame is a predisposition to suicide. Personality disorders, which weren't considered to be real mental disorders until recently, are also discussed since those suffering from them are at higher risk of committing suicide but sometimes they aren't recognised during lifetime so people are left without adequate diagnosis and treatment. Finally, examples of successful intervention possibilities in suicide prevention are given. |
