| Abstract | Pozadina: Nema podataka o farmakogenetičkim polimorfizmima u populaciji Kosova. Po prvi put smo odredili i analizirali učestalost najvažnijih varijantnih alela CYP2C9, CYP2C19, CYP3A5 i VKORC1 u populaciji Kosova. Metode: Genotipizacija je provedena u 234 zdrava stanovnika Kosova u dobi od 18 do 65 godina. Svi sudionici su uključeni u ispitivanje nakon potpisivanja informiranog pristanka. Istraživanje je provedeno u krvno nepovezanih osoba koje predstavljaju mješovitu populaciju iz svih dijelova Kosova. Rodni omjer sudionika u istraživanju bio je gotovo jednak za žene i muškarce (116: 118). DNA je dobivena iz uzoraka krvi s antikoagulansom EDTA, uz korištenje komercijalnog kita QIAGEN® za ekstrakciju DNA. Genotipizacija je provedena metodom PCR u stvarnom vremenu (engl. Real-Time PCR) komercijalnim testovima TaqMan® SNP za genotipizaciju. Rezultati: Učestalost alela CYP2C9 *2 i 2C9 *3 je iznosila 17,52% i 10,89%. 16 ispitanika (6,81%) s genotipom CYP2C9*2/*2, CYP2C9*2/*3 ili CYP2C9*3/*3 pripada fenotipu slabih/sporih metabolizatora (PM). Određena je i učestalosta alela CYP2C19*2 (13,03%) i 2C19*17 (19,01%). Ne temelju tih rezultata predviđa se učestalost CYP2C19 slabih metabolizatora (CYP2C19 *2/*2 ) koja je iznosila 2,13%, dok je 71 ispitanik (30,33%) s genotipom CYP2C19 *1/*17 ili 2C19*17/*17 klasificiran kao vrlobrzi metabolizator (UM). 10 ispitanika (4,27%) su bili homozigotni nositelji alela *17. Nadalje, 8 ispitanika (3,41%) nositelji su kombiniranog genotipa CYP2C19*2/*17. Za CYP3A5, prevalencija alela *3 bila je 98,29% (nonekspresori), dok je 1,7% ispitanika kategorizirano kao ekspresori. Zanimljivo je da genotip CYP3A5*1/*3 nije detektiran u ovoj studiji. S obzirom na polimorfizam VKORC1 1173C> T, 33,3% ispitanika u ovoj studiji su bili homozigotni nositelji alela C (1173CC), 51,7% su bili heterozigoti (1173CT) a 14,95% homozigoti za alel T (1173TT). Rasprava: Učestalost varijantnih alela CYP2C9 je u skladu s prosječnom učestalosti ovih alela u nekim bjelačkim populacijama. Npr. naši podaci odgovaraju objavljenim podacima za hrvatsku i francusku populaciju. Učestalost sporih metabolizatora putem CYP2C9, iznosila je 6,8%, što je blisko rezultatima za španjolsku populaciju (5%) i podudarno je podacima za susjedne zemlje Kosova kao što su Makedonija (p=0,3696), Grčka (p=0,2123) ili Hrvatska (p=0,0857), dok se značajno razlikuje od vrijednosti učestalosti polimorfizama objavljenih za Švedsku (p=0,0090), Ujedinjeno Kraljevstvo (p=0,0345) ili Rusiju (p=0,0077). Učestalost varijantnih alela CYP2C19 je usporediva s podacima za populaciju Makedonije i Grčke. Ustanovljena je značajna podudarnost u prevalenciji varijantnih alela i genotipova CYP2C19 između Kosova s jedne strane i Makedonije (za 2C19*2 (p=055), i 2C19*17 (p=0,69) te Grčke (za 2C19*2 (p=1), i 2C19*17 (p=0,84). Naši nalazi također pokazuju značajnu razliku u usporedbi s ruskom populacijom (za CYP2C19*1*1 p=0.0003). Ta razlika je još značajnija u usporedbi s vrijednostima za populacije drugih kontinenata kao što su kolumbijska (Južna Amerika) ili indijska (p < 0,0001). Učestalost CYP3A5*3, je u skladu s vrijednostima zabilježenima u populaciji Hrvatske, Toskane (Italija), Utaha (SAD), ali se razlikuje u usporedbi s podacima za neke druge bjelačke populacije. Zabilježena učestalost genotipova VKORC1 1173C> T u ovoj studiji odgovara relevantnim genotipovima balkanskih populacija kao što je hrvatska (1173 CC = 33,9%, CT = 46,8% i TT = 19,4%), dok se učestalost razlikuje u odnosu na neke europske zemlje, npr. Italija (1173 CC = 43,2%, CT = 43,9% i TT = 12,9%). Zaključci: U studiji koja je po prvi put provedena na zdravom stanovništvu Kosova, otkrili smo značajnu učestalost polimorfiza gena enzima citokroma P450: CYP2C9, CYP2C19 i CYP3A5, te ciljne molekule VKORC1. Nije ustanovljena značajna razlika u učestalosti polimorfizama u odnosu na spol. Nalazi ove studije pokazali su visok stupanj sukladnosti učestalosti varijantnih alela, genotipova i predviđenih fenotipova Kosovara s onima drugih autohtonih europskih etničkih skupina, osobito s populacijama jugoistočne Europe. Najznačajnije su razlike zabilježene u odnosu na podatke za populacije drugih kontinenata. |
| Abstract (croatian) | Background: For the first time, we determined and analyzed frequency of the most important variant alleles of CYP2C9, CYP2C19, CYP3A5 and VKORC1 in Kosovo‟s population. Methods: Determination of genetic polymorphism was conducted in 234 nonrelated Kosovars and genotyping was conducted by Real-Time PCR. Results: Allele frequencies of CYP 2C9*2 and 2C9*3 were 17,52% and 10.89% respectively. 16 subjects (6.81%) were anticipated to be poor metabolizers. For CYP2C19, *2 and *17 variant frequencies were 2C19*2=13.03% and 2C19*17=19.01%. CYP2C19 poor metabolizers were predicted to be 2.13%, while 10 subjects (4.27%) were homozygous carriers of *17 allele and were predicted to be UM. For CYP3A5, prevalence of *3 variant allele in Kosovo population was 98.29 % (non-expressors). In relation to VKORC1, 33,3% of subjects of this study were found as homozygous (CC), 51,7% were heterozygous CT and 14.95% were homozygous for T allele. Discussion: For CYP2C9 and CYP2C19, frequency of variant alleles is in accordance with respective data in Caucasians especially with data of Croats, Macedonians, Greeks and French people. For CYP3A5*3, its frequency was in accordance with Croats and Tuscans (Italy) but is different compared to data obtained from other Caucasians. Data on VKORC1 (1173C>T) correspond to the relevant genotypes of the Balkan populations such as Croats, but differ from other European countries such as Italy. Conclusion: Findings of this study showed high accordance of variant alleles, genotypes and predicted phenotypes of Kosovars with that of other Caucasians, specifically with South Eastern European populations. |
