| Abstract | Neonatalni apstinencijski sindrom multisistemski je poremećaj koji nastaje uslijed kronične intrauterine izloženosti sredstvima ovisnosti te naglim prekidom izloženosti nakon rođenja. Dominantni simptomi neonatalnog apstinencijskog sindroma prezentiraju se u središnjem i autonomnom živčanom sustavu te gastrointestinalnom i respiratornom sustavu. Iako patofiziologija neonatalnog apstinencijskog sindroma nije u potpunosti poznata, poznati su maternalni i novorođenački čimbenici koji utječu na težinu kliničke slike (niža gestacijska dob, spol, genetika te maternalna zlouporaba više supstanci istovremeno ili pušenje). Dijagnoza se postavlja na temelju majčine anamneze i kliničke prezentacije novorođenčeta, uz moguća laboratorijska testiranja bioloških uzoraka. Klinička procjena novorođenčeta radi se pomoću ocjenjivačkih alata, najčešće Finneganovom skalom. Laboratorijska testiranja moguća su na uzorku urina, mekonija, kose ili krvi iz pupkovine. Liječenje se provodi prema procjeni stanja novorođenčeta. Prvi preporučeni pristup je nefarmakološka skrb koja obuhvaća zajednički sobni smještaj majke i novorođenčeta, prilagodbu okolinskih čimbenika, nadoknadu kalorijskog unosa, dojenje i edukaciju majke/skrbnika. Dojenje je kontraindicirano u slučaju zlouporabe više opojnih supstanci istovremeno te ukoliko postoje medicinske kontraindikacije s majčine strane. Farmakološka terapija je neophodna ukoliko se simptomi ne povlače korištenjem nefarmakoloških mjera. Ne postoji jednoglasan dogovor oko izbora prve linije terapije, međutim najčešće se primjenjuje morfij. Druga linija terapije koristi se ukoliko su simptomi izrazito teški ili ako nema poboljšanja nakon provedene prve linije terapije. Zbrinjavanje novorođenčeta mora obuhvatiti i maternalne probleme kao što su mentalna oboljenja, nasilje u partnerskim odnosima i ograničeni pristup zdravstvenoj zaštiti. Sveobuhvatan pristup omogućava održavanje odnosa između majke i djeteta koji je nužan za normalan razvoj djeteta. Dijete koje je po porodu razvilo neonatalni apstinencijski sindrom ima dugoročne posljedice, ponajviše kašnjenje u neurološkom razvoju, problematično ponašanje, a ukoliko se ne liječi može nastupiti i smrtni ishod. |
| Abstract (english) | Neonatal abstinence syndrome is a multisystem disorder caused by chronic intrauterine exposure to addictive substances and the abrupt cessation of exposure after birth. The dominant symptoms of neonatal abstinence syndrome present in the central and autonomic nervous systems, as well as the gastrointestinal and respiratory systems. The pathophysiology of neonatal abstinence syndrome is not fully understood, but there are some well known maternal and neonatal factors that could influence the expression of symptoms, such as lower gestational age, sex, genetics, and maternal polysubstance abuse or smoking. Diagnosis is based on the mother's history and the clinical presentation of the newborn, with laboratory testing. Clinical assessment of the newborn is conducted using evaluation tools, most commonly the Finnegan scale. Laboratory testing can be performed on urine samples, meconium, hair, or umbilical cord blood. Treatment of neonatal abstinence syndrome is based on the newborn's condition. The first recommended approach is non-pharmacological care, which includes rooming-in with the mother, adjusting environmental factors, ensuring adequate caloric intake, breastfeeding, and educating the mother/caregiver. Breastfeeding is contraindicated in cases of maternal polysubstance abuse or if there are medical contraindications on the mother's part. Pharmacological therapy is necessary if symptoms do not subside with the non-pharmacological approach. There is no unanimous agreement on the choice of first-line therapy; however, morphine is most commonly used. Second-line therapy is utilized if symptoms are particularly severe or if there is no improvement after the first-line therapy. Management of a newborn must also address maternal issues such as mental illnesses, intimate partner violence, and limited access to healthcare. A comprehensive approach allows the maintenance of the mother-child relationship, which is crucial for the normal child development. A child who develops neonatal abstinence syndrome at birth can have long-term consequences, primarily neurological developmental delays, problematic behavior, and if left untreated, the final result can be death. |
